Co może być podstawą kasacji? Adwokat z Gliwic

Jak chodzi o prawo karne, to zagadnienie kasacji wyroku karnego należy do jednej najbardziej skomplikowanych kwestii. Na początek, ustawodawca nałożył w ustawie karnej, aby przedstawiany nadzwyczajny środek zaskarżenia mógł zostać sporządzony tylko i wyłącznie przez adwokata lub radcę prawnego. W przedmiotowym artykule zostanie ogólnie wskazane na uchybienia, które mogą stanowić podstawę zarzutów kasacyjnych.

Zgodnie z treścią art. 523 § 1 k.p.k. kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k., lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Ponadto kasacja nie może być wniesiona tylko z powodu niewspółmierności kary. Ograniczenie dotyczące niewspółmierności kary, nie dotyczy Prokuratora Generalnego w sprawie o zbrodnię, czyli takiego czynu zabronionego, który jest zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.

Uchybienia wskazane w art.439 k.p.k. występują wtedy, gdy:

1. w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieuprawniona lub niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40; sąd był nienależycie obsadzony lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie;
2. sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego;
3. sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu;
4. orzeczono karę, środek karny, środek kompensacyjny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie;
5. zapadło z naruszeniem zasady większości głosów lub nie zostało podpisane przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu;
6. zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia, uniemożliwiająca jego wykonanie;
7. zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone;
8. zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11k.p.k.;
9. oskarżony w postępowaniu sądowym nie miał obrońcy w wypadkach określonych w art. 79 § 1 i 2 oraz art. 80 lub obrońca nie brał udziału w
10. czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy;
11. sprawę rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa.

Tu należy podnieść, iż uchylenie orzeczenia jedynie z powodów określonych w § 1 pkt 9-11 może nastąpić tylko i wyłącznie na korzyść oskarżonego, o czym powinien pamiętać pełnomocnik oskarżyciela (posiłkowego, prywatnego) przy wnoszeniu kasacji.

Poza uchybieniami wymienionymi w art. 439 k.p.k. kasacja może zostać wniesiona tylko z powodu "innego rażącego naruszenia prawa", jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. A zatem, są to tego rodzaju naruszenia określonego przepisu prawa materialnego lub procesowego, które mają z jednej strony charakter oczywisty i niebudzący wątpliwości, a z drugiej strony wykazują poważny ciężar gatunkowy tego naruszenia, tj. poważną obrazę prawa, która ma istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia¹.

Sąd Najwyższy w treści postanowienia z dnia 14 lipca 2022 r. (sygn. II KK 281/22) podkreślił, że “w kasacji nie można podnosić zarzutów typowych dla postępowania apelacyjnego, w ramach którego poddaje się kontroli orzeczenie wydane przez sąd meriti. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy to w trakcie postępowania odwoławczego dojdzie do tak zwanego „efektu przeniesienia”, czyli zaabsorbowania do orzeczenia sądu ad quem uchybień popełnionych przez sąd a quo. Weryfikacją kasacyjną objęte są tylko te kwestie prawne wymienione w art. 523 § 1 k.p.k., które to zostały rzeczywiście popełnione przez sąd drugiej instancji. Wyjątkowość postępowania kasacyjnego nie pozwala tym samym na prowadzenie w nim dublującej, kontroli orzeczenia sądu pierwszej instancji, a zatem postępowanie kasacyjne w sposób oczywisty nie jest trzecią instancją. Charakter kasacji, czyli nadzwyczajnego środka zaskarżenia wnoszonego od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, z powodu rażącego naruszenia prawa przez ten sąd, nie pozwala również na kwestionowanie w tego rodzaju środku dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych.”²

Podsumowując wypada wskazać, że każdą sprawę karną, przed sporządzeniem kasacji, należy szczegółowo zbadać, gdyż obszar podstaw kasacyjnych jest niezwykle skomplikowany.

Bibliografia:

• Kodeks postępowania karnego. Komentarz red. prof. dr hab. Andrzej Sakowicz, dr Katarzyna T. Boratyńska, dr Paweł Czarnecki, prof. dr hab. Adam Górski, prof. dr hab. Radosław Koper, prof. UW dr hab. Michał Królikowski, prof. dr hab. Arkadiusz Lach, dr Andrzej Ważny Rok: 2023Wydanie:10Stan na:2023-12-14Zakres1-673;
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 14 lipca 2022 r. sygn. II KK 281/22