Czy Oskarżony może samodzielnie sporządzić kasację?

Zgodnie z polską procedurą karną przyjmuje się tak zwany przymus adwokacko-radcowski. Owa zasada zakłada, że oskarżony nie może samodzielnie sporządzić i podpisać kasacji, czyli, że strona musi być bezwzględnie reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego. Jedynie tylko tak zwany profesjonalny obrońca czy też pełnomocnik, w przypadku kasacji wnoszonej w imieniu oskarżycieli posiłkowych/prywatnych może sporządzić i podpisać kasację.

Na podstawie art. 526 § 2 k.p.k. ustawodawca założył, że jeśli kasacja nie pochodzi od prokuratora, Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich albo Rzecznika Praw Dziecka, powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie o sygn. III KZ 41/04 uznał, iż wprowadzenie przez ustawodawcę tzw. przymusu adwokackiego w postępowaniu kasacyjnym ma służyć zapewnieniu odpowiedniego poziomu fachowego pism procesowych, ich merytorycznej i formalnej poprawności, co wymaga specjalistycznego przygotowania i odpowiedniego zasobu wiedzy prawniczej. W tym miejscu należy przypomnieć, że kasacja nie jest zwykłym środkiem odwoławczym, ma ona charakter szczególny, a zatem nadzwyczajny. Wobec powyższo jest absolutnie niedopuszczalne, aby strona przygotowała projekt takiego pisma, a adwokat tylko je podpisał, gdyż osoba, która podpisała kasację, musi wnieść swój wkład intelektualny do treści tego pisma. Ten wymóg nie zostanie spełniony, gdy nastąpi podpisanie przez obrońcę, pełnomocnika lub radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskie skargi sporządzonej przez samą stronę, jak również wyrażenie przez ww. podmioty, w odrębnym piśmie, akceptacji takiej skargi1. Wymóg sporządzenia i podpisania kasacji przez adwokata stanowi niezbędny warunek formalny kasacji jako pisma procesowego. Mając na uwadze powyższe nie można przyjąć, że kasacja sporządzona osobiście przez stronę pochodzi od osoby nieuprawnionej, i z tego powodu odmówić jej przyjęcia (art. 429 § 1 k.p.k. w zw. z art. 530 § 2 k.pk.)2. W przypadku, gdy strona sama sporządzi kasację i wniesie ją do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego, wtedy to zostanie wezwana do usunięcia tego braku w terminie 7 dni. Wskazany brak formalny zostanie usunięty tylko wtedys, gdy taka kasacja zostanie sporządzona i podpisana przez fachowego pełnomocnika.